Vibratietraining is een nieuwe vorm van krachttraining die in talrijke fitnesscentra reeds aangeboden wordt. Ze wordt gebruikt door topsporters, recreatieve sporters en in de revalidatie.

In de Sovjet-Unie gebruikte men deze techniek al om de spierkracht van topsporters en astronauten te vergroten. Met de val van het IJzeren Gordijn werd vibratietraining ook in het Westen bekend.

Wat is vibratietraining?

Bij vibratietraining worden oefeningen uitgevoerd op een trilplatform. Het trilplatform is meestal een rechthoekig bord dat mechanische trillingen opwekt van 20 tot 60 Hertz. Door de trillingen worden bepaalde spieren geprikkeld.
De oefeningen kunnen zowel statisch als dynamisch uitgevoerd worden. Statisch betekent dat men op het trilplatform bepaalde houdingen aanneemt. Bij dynamische oefeningen gaat men een bepaalde beweging uitvoeren op het platform.

Hoe werkt vibratietraining?

De spieren bestaan uit spiervezels en spierspoeltjes. Deze spierspoeltjes zijn verantwoordelijk voor de myotatische reflex, die erop gericht is de lengte van de spier instant te houden. Een voorbeeld van myotatische reflex is de kniepeesreflex. Als de spierspoeltjes een verlenging van de spier waarnemen, zorgen ze voor een contractie van die spier.
Door trilling wordt voortdurend rek in de spieren veroorzaakt, die de spierspoeltjes aanzet om de spier te contraheren. Het betekent dat de getrilde spier bijzonder hard werkt zonder dat dit een bewuste inspanning vraagt. Men noemt dit de tonische vibratiereflex.
Deze tonische vibratiereflex werd niet alleen waargenomen bij lokale trilling van een spier of pees, maar ook bij trilling van het hele lichaam (whole body vibration). Het effect is dan het grootst in de spieren die zich het dichtst bij de trilbron bevinden.

Hoe ontstaat krachtwinst?

Er zijn 2 mogelijke hypothesen:

De terugkoppeling van het spierspoeltje op de zenuwen die de spier aansturen, helpt bij het opbouwen van de explosieve kracht. Door vibratie is er een continue verandering van de spierlengte, waardoor het spierspoeltje voortdurend actief is. Het groot aantal zenuwimpulsen dat vertrekt uit het spierspoeltje, gaat een positief effect hebben op de werking van de zenuwen naar de spier.
Bij vibratietraining in combinatie met normale krachttraining worden meer spiervezels aangesproken dan bij normale krachttraining alleen. Door vibratietraining zou het effect van krachttraining verhoogd kunnen worden. De combinatie van vibratietraining met submaximale krachttraining zou hetzelfde resultaat geven als maximale krachttraining alleen.

Welke zijn de andere effecten van vibratietraining?

Hormonaal: De concentratie testosteron en groeihormoon in het bloed zou door vibratietraining toenemen.
Lenigheid: Rekoefeningen met vibratie verbeteren de lenigheid meer dan rekoefeningen alleen. Vibratie zou de pijndrempel verhogen en de spieren ontspannen.
Verhoging van de botdensiteit: Vibratie zou osteoporose tegengaan.
Verbetering van de proprioceptie

Wat zijn de schadelijke effecten?

De resonantiefrequentie van de vitale organen bevindt zich tussen 5 en 20 Hertz. Het trillen aan frequenties onder 20 Hertz kan orgaanresonantie veroorzaken en is zeker af te raden.
Bij trillingen aan hogere frequenties (tot 60 Hertz) werden geen acute nadelen opgetekend.
Nadelige effecten op lange termijn werden totnogtoe niet gevonden. Deskundige begeleiding is wel aangewezen.

Welke zijn de contra-indicaties?

zwangerschap
recente of mogelijke thrombotische aandoeningen of klachten
cardio-vasculaire (hart- en vaat-) klachten, bijv. hartklepaandoeningen
gewrichtsaandoeningen en artrose, acute reumatoïde artritis
verse wonden of littekens als gevolg van een operatie
voet-, knie- en heup-implantaten
metalen of synthetische implantaten zoals pacemakers of het spiraaltje
rugklachten, zoals hernia, discopathie, spondylolyse
acute ontstekingen of infecties

Welke zijn de toepassingsgebieden?

1. Topsport

Voor topsporters is vooral de combinatie van maximale krachttraining met vibratietraining interessant, omdat daarmee een groter trainingseffect kan bereikt worden dan met traditionele krachttraining alleen. Vibratietraining zou ook een snellere opeenvolging van trainingsprikkels mogelijk maken.

Omdat vibratietraining vooral effect heeft op het rekruteren van zoveel mogelijk motorische eenheden tegelijk, lijkt het vooral voordelig te zijn voor het trainen van één of enkele maximale contracties. Dit is nuttig voor explosieve sporters, bijvoorbeeld voor sprinters.

Vibratietraining zou ook een snellere opeenvolging van trainingsprikkels mogelijk maken.

2. Recreatiesport

Door het combineren van vibratietraining met submaximale krachttraining bekomt men hetzelfde effect als met maximale krachttraining alleen. Trainen met zware gewichten is dan niet meer nodig, wat de kans op blessures gevoelig vermindert.

3. Revalidatie

Het aannemen van statische houdingen op het trilplatform geeft reeds een krachtwinst. Het verbeteren van kracht zonder dat beweging van bepaalde gewrichten nodig is, is enorm nuttig in de revalidatie. Vibratietraining kan toegepast worden bij blessurebehandeling en –preventie van rug-, knie-, heup-,
enkel-, bekken– en voetproblemen. Het effect is het grootst op belaste spieren die zich dicht bij de trilbron bevinden.
Voor de behandeling van spieratrofie, spierhypotonie, perifere circulatiestoornissen, pijndemping, spierversterking, oedeem (lymfedrainage) en gestoorde propioceptie komt vibratietraining in aanmerking.
Door het pijndempend en spierontspannend effect kan vibratie helpen om de beweeglijkheid van spieren en/of gewrichten, na bijvoorbeeld gipsimmobilisatie, sneller te herstellen.

4. Medisch

De behandeling van aandoeningen zoals o.a. osteoporose, diverse spier- en zenuwaandoeningen, paresen/paralysen, diverse handicaps en vormen van spasticiteit kan aangevuld worden met vibratietraining. Positieve resultaten worden gemeld bij, MS -, CVS -, Fibromyalgie- en reumapatiënten. Neurotransmitters zijn stoffen die prikkels overdragen van zenuw naar zenuw. Door een verstoring in het evenwicht tussen verschillende neurotransmitters kunnen vele aandoeningen ontstaan. Bekende neurotransmitters zijn bijvoorbeeld dopamine en serotonine. Ook is bekend dat serotonine een rol speelt bij onze stemming. Een tekort aan serotonine in de hersenen kan leiden tot depressie.

Uit onderzoek blijkt dat vibratietraining ook (de werking van) neurotransmitters beïnvloedt. Door vibratietraining verhoogt het serotoninegehalte in de hersenen en dat zou kunnen verklaren waarom men zich zeer goed voelt na vibratietraining.

Samengevat :

Een complete training in 20 minuten

spierversteviging
krachttoename
verhoogde uithouding
betere doorbloeding
collageenverbetering
cellulitisbehandeling
vetreductie
toename botdichtheid
versterking botweefsel
verhoogde aanmaak van groeihormoon, testosteron en gelukshormoon
...